Posiadasz pozwolenie na pobyt stały? To może pozbawić Cię ulgi na powrót

Obecne stanowisko organów podatkowych potwierdza, że osoby imigrujące do Polski na stałe, które w dniu przeprowadzki nie posiadają Karty Polaka – ponieważ albo nie ubiegały się o nią wcześniej, albo już otrzymały pozwolenie na pobyt stały – nie mogą skorzystać ze zwolnienia z PIT.

Zwolnienie znane jako „ulga na powrót” przysługuje osobom posiadającym Kartę Polaka, z zastrzeżeniem, że osoby te przeniosą swoje miejsce zamieszkania do Polski, a dopiero później będą ubiegać się o pozwolenie na pobyt stały. Przesłanka ta umożliwia skorzystanie przez cztery kolejne lata z ulgi zwalniającej z płacenia podatku dochodowego od przychodów do kwoty 85 528 zł rocznie.

Ulga na powrót – kto może z niej skorzystać

Ulga na powrót wprowadzona na początku 2022 r.[1] umożliwia podatnikom, którzy przez ostatnie trzy lata nie mieli miejsca zamieszkania w Polsce, a zdecydują się na stałe przenieść do kraju, nie płacić podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów do kwoty 85 528 zł rocznie przez cztery lata, licząc od początku roku powrotu lub od początku roku następnego.

Aby skorzystać z ulgi konieczne jest spełnienie przez podatnika określonych warunków[2]:

1. w wyniku przeniesienia miejsca zamieszkania do RP, podatnik musi również przenieść rezydencję podatkową do Polski oraz
2. podatnik nie może na terytorium RP w trakcie trzech lat kalendarzowych poprzedzających rok zmiany miejsca zamieszkania oraz do dnia zmiany miejsca zamieszkania na terytorium RP (w roku, w którym następuje ta zmiana), oraz
3. podatnik:
   • posiada obywatelstwo polskie, Kartę Polaka lub obywatelstwo innego niż RP państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, lub
   • miał miejsce zamieszkania nieprzerwanie co najmniej przez okres 3 lat poprzedzających dany rok oraz okres od początku roku do dnia poprzedzającego dzień zmiany miejsca zamieszkania w państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii, Australii, Chile, Izraelu, Japonii, Kanadzie, Meksyku, Nowej Zelandii, Korei Południowej, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Stanach Zjednoczonych Ameryki, lub
   • w przypadku posiadania miejsca zamieszkania w innym kraju – miał miejsce zamieszkania na terytorium RP nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat kalendarzowych poprzedzających okres zamieszkania poza terytorium RP, o którym mowa w pkt 2, oraz
4. podatnik posiada certyfikat rezydencji lub inny dowód dokumentujący miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w okresie niezbędnym do ustalenia prawa do tego zwolnienia, oraz
5. podatnik nie korzystał uprzednio z ulgi na powrót.

Kluczowe jest, aby w momencie przenosin do Polski, podatnik spełniał powyższe kryteria. Zwolnienie z PIT przysługuje bowiem przez cztery lata od początku roku powrotu bądź od początku roku następnego.

O miejscu zamieszkania decydują dwa główne kryteria[3]:

• posiadanie w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych);
• przebywanie na terytorium Polski przez dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Ulga na powrót – różne przypadki wskazane w interpretacjach

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (Dyrektor KIS) wielokrotnie wydawał interpretacje dotyczące warunków skorzystania z ulgi na powrót, które potwierdzają ścisłe stosowanie się do przepisów. Tym samym, aby skorzystać z ulgi na powrót, niezbędne jest posiadanie określonych w ustawie dokumentów i nie może to być inny dokument, taki jak np. pozwolenie na pobyt stały w Polsce.

Przykładowo interpretacja indywidualna z 11 czerwca 2024 r.[4] dotyczyła białoruskiego informatyka, który na podstawie wizy krajowej i Karty Polaka przyjechał do Polski w 2021 r. i zalegalizował pobyt, co wiązało się z oddaniem Karty Polaka. Jego rodzina przeniosła się do Polski dopiero w maju 2022 r., co oznaczało, że miał miejsce zamieszkania zarówno w Polsce, jak i na Białorusi. Dyrektor KIS wskazał, że do maja 2022 r. centrum interesów życiowych podatnika znajdowało się na Białorusi, przez co nie spełniał warunków do skorzystania z ulgi.

Kolejna interpretacja z 29 kwietnia 2024 r.[5] dotyczyła Białorusina, który mimo polskiego pochodzenia nie miał Karty Polaka. Po przeniesieniu do Polski uzyskał pozwolenie na pobyt stały oraz obywatelstwo Polskie w styczniu 2024 r. Dyrektor KIS stwierdził, że w momencie przenosin do Polski nie spełniał warunków ulgi, ponieważ nie miał Karty Polaka ani obywatelstwa UE, tym samym nie mógł on skorzystać z ulgi na powrót.

Przypadek opisany w interpretacji z 11 czerwca 2024 r.[6] przedstawia natomiast sytuację Białorusina, który posiadał Kartę Polaka w momencie przenosin do Polski w marcu 2023 r., a dopiero w lipcu 2023 r. złożył wniosek o zezwolenie na pobyt stały. Dzięki temu spełniał warunki do skorzystania z ulgi na powrót, co pozwala mu przez cztery lata nie płacić PIT od przychodów do 85 528 zł rocznie.

Z kolei interpretacja z 7 lutego 2024 r.[7] dotyczyła obywatela Ukrainy, który przyjechał do Polski w lutym 2022 r. i od tego czasu nieprzerwalnie mieszka w Polsce. Od momentu przyjazdu do Polski centrum interesów osobistych i gospodarczych podatnika znajduje się w Polsce. Ponadto przed przeniesieniem do Polski, podatnik nigdy nie mieszkał w Polsce ani w innym kraju, z wyłączeniem Ukrainy. Krótkotrwałe pobyty w Polsce trwały maksymalnie kilka dni i miały charakter turystyczny. Na dzień przeniesienia miejsca zamieszkania do Polski podatnik posiadał ważną Kartę Polaka, a następnie otrzymał decyzję o zezwoleniu na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podatnik potwierdził również, że całe życie mieszkał na Ukrainie, tam studiował i był zameldowany. Podatnik posiadał także certyfikat rezydencji podatkowej na Ukrainie za okres obejmujący lata 2019-2021. Powyższe kryteria potwierdzają spełnienie wszystkich przesłanek wymaganych do skorzystania z tzw. „ulgi na powrót”[8].

Podsumowanie

Przypadki te pokazują, jak istotne jest zachowanie odpowiedniej kolejności działań oraz spełnienie wszystkich wymogów prawnych w momencie przenosin do Polski, aby móc skorzystać z ulgi na powrót. Przepisy nie pozostawiają miejsca na elastyczność, a interpretacje Dyrektora KIS jednoznacznie wskazują na konieczność posiadania Karty Polaka lub odpowiedniego obywatelstwa w dniu zmiany miejsca zamieszkania.

**

[1] Wprowadzona na mocy art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT.

[2] Warunków określonych w art. 21 ust. 43 ustawy o PIT.

[3] Zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o PIT.

[4] Interpretacja indywidualna z 11 czerwca 2024 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.401.2024.1.KF.

[5] Interpretacja indywidualna z 29 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP3-2.4011.248.2024.2.AC.

[6] Interpretacja indywidualna z 11 czerwca 2024 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.361.2024.2.SR.

[7] Interpretacja indywidualna z 7 lutego 2024 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.7.2024.1.RS.

[8] O której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT.